Novos datos poñen en evidencia o estado de emerxencia lingüística do galego con niveis de descoñecemento e emprego inéditos na historia da lingua. Son o resultado do predominio e da hexemonía do castelán intensificada nos últimos 15 anos co aumento da exclusión do idioma propio de Galiza da oferta en todos os ámbitos, nomeadamente no ensino, mais tamén no lecer infantil e xuvenil, administración, xustiza, televisión e audiovisual ou nas actividades comerciais e económicas.
Así o vimos denunciando de hai anos. A mobilización social polo idioma de Galiza logrou que do Consello de Europa ou a ONU dirixisen advertencias á Xunta de Galiza, e obrigouna a aparentar unha mudanza de actitude que non se corresponde coa intensificación da axenda hostil con medidas lexislativas para favorecer o descoñecemento do galego polo funcionariado, a posibilidade de deixar de usar o galego na CRTVG, a exclusión do galego na lei de intelixencia artificial, ou a negativa a apoiar no parlamento as accións para a reactivación do PXNLG e a oficialidade do galego na UE.
Reverter esta situación é posíbel co compromiso de todas e todos, comezando polas institucións galegas e os colectivos sociais. Cómpre, en primeiro lugar, asegurar o dereito de uso do galego e o deber de correspondelo con presenza e disposición como indicaba o PXNLG que a pesar do desleixo da Xunta e de non se ter posto en práctica nos último 15 anos, mantén obxectivos plenamente vixentes.
A Lei de uso do galego polas entidades locais, a Lei Paz Andrade, a Declaración Universal dos Dereitos Lingüísticos, a Carta Europea das linguas e o PXNLG como grande acordo nacional pola lingua, débense reactivar como punto de partida dunha nova política a favor do noso idioma e da súa normalización.
PUNTOS MÍNIMOS
A Plataforma Queremos Galego anima a toda sociedade galega, entidades sociais de todo tipo e persoas a título individual a mobilizarse para un novo rumbo para a lingua cos seguintes puntos mínimos:
- 1. Vixencia dos obxectivos do Plan Xeral de Normalización da Lingua aprobado por unanimidade en 2004.
- 2. Elaboración por parte da Xunta de Galiza, Estado e entidades locais, coa participación de entidades sociais, dun calendario de acción 2024-2027 para a aplicación e actualización de todas as medidas deste Plan, cos recursos necesarios (humanos, técnicos, económicos...) para levalo a cabo.
- 3. Este calendario contemplará a avaliación dos resultados das medidas unha vez aplicadas e as correccións que foren precisas.
MEDIDAS URXENTES
Ensino.
Derrogación do decreto 79/2010. Aprobación dun novo decreto que asegure os máximos niveis de docencia en galego en todas as etapas educativas. Garantía inmediata de oferta de materiais didácticos en todas as etapas do ensino.
Actividades comerciais e económicas.
Asegurar o pleno dereito de uso do galego, coa atención e a oferta correspondente, en todo tipo de servizos.
Cultura e lecer.
Recuperar o papel normalizador da TVG, con ampla oferta para o público infantil e xuvenil adaptada a todos os dispositivos e potenciación da artes escénicas e musicais en galego e produción en galego; accións para que se cumpran os mínimos legais de presenza de galego na oferta radiofónica e audiovisual e se aumenten as cotas de dobraxe, lexendaxe, e financiamento anticipado de produción independente. Afortalar o sistema literario e editorial. Uso do galego en actividades deportivas, de tempo libre e extraescolares.
Administración, servizos públicos, sanidade e xustiza.
Oferta positiva en galego en todos os servizos da administración pública, for autonómica, estatal ou municipal e incluíndo servizos privatizados dependentes da administración pública. Disposición de galego en programas informáticos, información, formularios, impresos e na atención en todas as súas formas. Coñecemento de galego por todos/as os/as traballadores/as públicos/as.
| Record ID | Concello | Asociación/Colectivo (só no caso que sexa unha sinatura na súa representación) | Date Recorded |
|---|---|---|---|
| 5244 | Ames | Marusia | 21 de Outubro de 2024 |
| 6941 | Mar de lumes | 16 de Novembro de 2024 | |
| 7265 | Cangas | Mar da Pedra | 23 de Xaneiro de 2025 |
| 7432 | Santiago de Compostela | Maos Innovación Social, S. Coop. Galega | 20 de Febreiro de 2025 |
| 7376 | O Carballiño | MANDA NABO | 12 de Febreiro de 2025 |
| 6592 | Cangas | Mancomunidade de Montes Veciñais en man común do Morrazo | 30 de Outubro de 2024 |
| 6905 | Carballo | LUMIEIRA | 15 de Novembro de 2024 |
| 6789 | Nigrán | Lucenza - Ateneo de Nigrán | 10 de Novembro de 2024 |
| 7261 | Arzúa | Luar das Augas | 23 de Xaneiro de 2025 |
| 7301 | Moaña | Lonxa Literaria | 26 de Xaneiro de 2025 |
| 6447 | Santiago de Compostela | Lar LILAS | 25 de Outubro de 2024 |
| 7489 | Santiago de Compostela | ITACA Asociación Cultural e Xuvenil | 26 de Febreiro de 2025 |
| 6758 | Barreiros | IRMANDADE SAN CAETANO | 8 de Novembro de 2024 |
| 7012 | Vilalba | INSTITUTO DE ESTUDOS CHAIREGOS | 28 de Novembro de 2024 |
| 7406 | Burela | IES Perdouro | 17 de Febreiro de 2025 |
| 7494 | Melide | IES de Melide | 20 de Marzo de 2025 |
| 7377 | O Carballiño | Herboristería MENTA | 12 de Febreiro de 2025 |
| 7251 | Melide | Herba Grileira | 23 de Xaneiro de 2025 |
| 7288 | Melide | Herba Grileira | 24 de Xaneiro de 2025 |
| 7156 | Pontevedra | Guíate Galicia | 14 de Xaneiro de 2025 |
| 7184 | Santiago de Compostela | grupo Municipal Socialista De Santiago de Compostela | 18 de Xaneiro de 2025 |
| 7247 | Arzúa | Grupo de Música Tradicional Os da Taberna | 23 de Xaneiro de 2025 |
| 7223 | Ribadeo | Grupo de montaña "Pena tallada" | 21 de Xaneiro de 2025 |
| 7210 | Lalín | Grela Cultural do Deza | 20 de Xaneiro de 2025 |
| 6608 | Santiago de Compostela | Galiza Nova | 4 de Novembro de 2024 |
| 5627 | Santiago de Compostela | Galiza Emocional | 22 de Outubro de 2024 |
| 5173 | Boqueixón | GALIX | 21 de Outubro de 2024 |
| 6997 | Furafollas Agrupación Teatral | 19 de Novembro de 2024 | |
| 6264 | Teo | Fundación Moncho Reboiras | 23 de Outubro de 2024 |
| 7307 | Moaña | FUNDACIÓN LEGAR | 27 de Xaneiro de 2025 |